USG

Badania ultrasonograficzne wykonujemy od 1999 roku, na początku aparatem Desmin Wet-Echoson, następnie Honda HS2000, a od marca 2011 roku używamy supernowoczesnego aparatu My Lab Class C włoskiej firmy Esaote, dostarczonego przez firmę WhiteMed.
Wykorzystujemy go do badania:
- wątroby
- pęcherzyka żółciowego
- trzustki
- nerek
- pęcherza moczowego
- gruczołu krokowego
- węzłów chłonnych
- serca
- narządu rodnego
- diagnostyki ciąży

"Zastosowanie diagnostyczne ultrasonografii"
dr nauk wet. Jan Siembieda specjalista radiologii weterynaryjnej
Wydział Weterynaryjny AR Wrocław, 1995 r.

Pionierem w posługiwaniu się ultrasonografią w diagnostyce medycznej jest profesor Ian Donald z Glasgow, który w latach pięćdziesiątych zastosował ją w rozpoznawaniu nowotworów jamy brzusznej u kobiet. W weterynarii po raz pierwszy USG zastosowali Lindahl, Fraser i Robertson w połowie lat 60, wykorzystując ją wyłącznie do rozpoznawania ciąży u owiec przez powłoki brzuszne. W zestawieniu opublikowanych prac z zakresu USG wykonanych w latach 1966 - 1986 największa ich liczba dotyczy zagadnień rozrodu u zwierząt. Na uwagę zasługuje praca z tego okresu Palmera i Driancourta, którzy jako pierwsi w 1980 roku opisali sposób wczesnego diagnozowania ciąży u klaczy oraz echosonograficzny obraz zarodka w badaniach per rectum. Przeprowadzone badania tą drogą pozwalały wykryć pęcherzyk zarodkowy już w 14-16 dniu po owulacji, przy pewności metody w granicach 90%.

Ultrasonografia jest metodą badania narządów i tkanek za pomocą ultradźwięków o częstotliwości od 2 do 10 MHz, które są wytwarzane przez kryształy asymetryczne dające efekt piezoelektryczny. Kryształy te na przemian emitują i odbierają ultradźwięki i umieszczone są na głowicy aparatu USG. Głowice mogą zawierać jeden lub kilka kryształów, a ze względu na ich ustawienie wyróżniamy głowice: liniowe, sektorowe i convex. Diagnostyczna aparatura ultradźwiękowa w przeważającej części oparta jest na technice impulsowo-echowej i dopplerowskiej. Znajduje tu zastosowanie grupa aparatów z prezentacją A, B, D, TM, a także aparaty dopplerowskie.
- Aparaty z prezentacją A umożliwiają przedstawienie na ekranie liniowego przebiegu echa struktur biologicznych. Dominują w tej grupie echoencefaloskopy, a także wielofunkcyjne aparaty diagnostyczne.
- Aparaty z prezentacją B dają możliwość uzyskania na ekranie obrazu dwuwymiarowego przekroju badanych narządów i tkanek. W grupie tej stosowane jest powszechnie tzw. skanowanie złożone, a obrazy powstają jako prezentacja statyczna - gdzie obraz powstaje wskutek skaningu ręcznego w ciągu kilkunastu sekund i prezentacja dynamiczna (real time scaner), gdzie obraz powstaje wskutek skaningu mechanicznego lub elektronicznego w ciągu ok. 1/20 sek i nadąża za ruchami narządów.
- Aparaty z prezentacją D umożliwiają przedstawienie na ekranie dwuwymiarowego przekroju ruchomych struktur biologicznych i oglądanie ich w czasie rzeczywistym.
- Aparaty z prezentacją TM dają możliwość ukazania na ekranie dwuwymiarowych obrazów struktur we współrzędnych czasu i głębokości. Stosowane są przede wszystkim w kardiologii.
- Aparaty dopplerowskie w połączeniu z w/w systemami umożliwiają ilościowy pomiar krwi oraz wizualizację naczyń.

Dzięki zastosowaniu mikroprocesorów, techniki cyfrowej i automatyzacji osiąga się poprawę jakości obrazów, możliwość odtwarzania obrazów trójwymiarowych a także wykonywania szeregu pomiarów parametrów obrazowych i obliczeń z możliwością rejestracji na błonie fotograficznej, papierze termoczułym oraz na taśmie magnetowidowej. Ultrasonografia jest metodą, której wartość kliniczna ciągle wzrasta. Związane jest to z dużym postępem, jaki dokonał się w konstrukcji aparatów usg, które pozwalają na dokładną ocenę położenia narządów i ich budowy, jak: kształt, wielkość, strukturę wewnętrzną oraz umożliwiają odróżnienie struktur litych od struktur zawierających płyn. Praktyczna zdolność rozdzielcza współczesnych aparatów waha się od 0,5 do 1 cm, co pozwala zastosować tę metodę do wczesnej diagnostyki chorób wielu narządów. W badaniu ultradźwiękowym uzyskuje się obrazy przekrojów narządów i tkanek w dowolnych płaszczyznach, czego nie można uzyskać za pomocą innych zbliżonych metod wizualizacji narządów jak metody rentgenowskie, tomografia komputerowa, badania izotopowe.

USG jest metodą w pełni nieinwazyjną, praktycznie nie istnieją żadne przeciwwskazania do wykonania tego badania. Uważa się, że jest to metoda pierwszego kontaktu, od której powinno się zaczynać dodatkowe badania diagnostyczne, szczególnie w przypadkach chorób narządów jamy brzusznej, przestrzeni zaotrzewnowej i miednicy. Jest to badanie kompleksowe, w którym niezależnie od rozpoznania choroby bada się wszystkie narządy jamy brzusznej. Pozwala to nie tylko na ocenę zmian w narządzie objętym procesem chorobowym, ale także na ocenę zmian w narządach sąsiednich. Jak żadna inna metoda nadaje się do częstego monitorowania zmian morfologicznych w narządach i do oceny efektów leczenia operacyjnego lub farmakologicznego. Jest najtańszą metodą spośród zbliżonych technik wizualizacji narządów jak: tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Pod kontrolą USG można dokonywać biopsji cienkoigłowej zmian ogniskowych w wątrobie, śledzionie, nerkach, prostacie, co daje możliwość przyżyciowego rozpoznania nowotworów pierwotnych lub przerzutów do tych narządów. Wprowadzenie echokardiografii pozwoliło na olbrzymi postęp w rozpoznawaniu chorób serca, w tym również wad wrodzonych. W ginekologii rozwinięta została praktyczna wiedza dotycząca oceny czynności jajników u wielu gatunków zwierząt, rozpoznania i przebiegu ciąży. W schorzeniach układu moczowego, a przede wszystkim w kamicach nerek, moczowodów i pęcherza moczowego, USG pozwala na precyzyjne rozpoznanie.

Dziękuję Panu Doktorowi Janowi Siembiedzie, który jest moim nauczycielem ultrasonografii weterynaryjnej, za dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem.